Μελέτη ύπνου – Κέντρα διαταραχών ύπνου
Νοσήματα που αφορούν στον ύπνο κατα ISDC 3
ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ
Α. Σύνδρομο αποφρακτικών απνοιών κατά τον ύπνο (ΣΑΑΥ) ΣΑΥΥ στους ενήλικες ΣΑΥΥ στα παιδιά
Β. Σύνδρομα κεντρικών απνοιών κατά τον ύπνο Κεντρική άπνοια με αναπνοή Cheyne-Stokes Κεντρική άπνοια λόγω παθολογικών καταστάσεων, χωρίς αναπνοή Cheyne-Stokes Κεντρική άπνοια λόγω περιοδικής αναπνοής σε υψηλό υψόμετρο Κεντρική άπνοια οφειλόμενη σε φάρμακο ή άλλη ουσία Πρωτοπαθής κεντρική άπνοια Πρωτοπαθής κεντρική άπνοια των νεογνών Πρωτοπαθής κεντρική άπνοια των πρόωρων βρεφών Κεντρική άπνοια που εμφανίζεται κατά την εφαρμογή θεραπείας του ΣΑΑΥ
Γ. Διαταραχές υποαερισμού κατά τον ύπνο Σύνδρομο παχυσαρκίας υποαερισμού Συγγενής κεντρικός κυψελιδικός υποαερισμός Κεντρικός υποαερισμός βραδείας έναρξης με δυσλειτουργία του υποθαλάμου Ιδιοπαθής κεντρικός κυψελιδικός υποαερισμός Υποαερισμός κατά τον ύπνο λόγω λήψης φαρμάκων ή ουσιών Υποαερισμός κατά τον ύπνο λόγω άλλων παθολογικών καταστάσεων
Δ. Υποξαιμία κατά τον ύπνο (νυχτερινή υποξυγοναιμία)
Ε. Μεμονωμένα συμπτώματα Ροχαλητό Καταθρηνια
MH ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ
Α. Υπερυπνίες κεντρικής αιτιολογίας Διαταραχές Ναρκοληψία τύπου Ι Ναρκοληψία τύπου ΙΙ Ιδιοπαθής Υπερυπνία Σύνδρομο Kleine-Levin Υπερυπνία οφειλόμενη σε παθολογική κατάσταση Υπερυπνία οφειλόμενη σε φάρμακα ή ουσίες Υπερυπνία που συνδέεται με ψυχιατρική νόσο Σύνδρομο ανεπαρκούς ύπνου
Ιδιοπαθή συμπτώματα και φυσιολογικές παραλλαγές “ long sleeper ” – αυξημένη ανάγκη σε ύπνο
Β. Κιρκάδιες διαταραχές του Κύκλου Ύπνου-Εγρήγορσης Διαταραχή μετάθεσης ωραρίων (καθυστέρηση ύπνου) Διαταραχή μετάθεσης ωραρίων (επίσπευση ύπνου) Διαταραχή ακανόνιστων ωραρίων Κύκλου Ύπνου-Εγρήγορσης Διαταραχή Κύκλου Ύπνου-Εγρήγορσης ανεξάρτητη του κιρκάδιου ρυθμού Διαταραχή Κύκλου Ύπνου-Εγρήγορσης λόγω βαρδιών Σύνδρομο jet lag Κιρκάδια Διαταραχή Κύκλου Ύπνου-Εγρήγορσης που δεν κατατάσσεται αλλού
Γ. Παραϋπνίες Παραϋπνίες του ύπνου NREM Διαταραχές της έγερσης (από τον ύπνοι NREM) Συγχυτικές εγέρσεις Υπνοβασία Νυκτερινός τρόμος Υπνοφαγία Παραϋπνίες του ύπνου REM Διαταραχή Συμπεριφοράς στον Ύπνο REM Υποτροπιάζουσα μεμονωμένη Υπνική Παράλυση Εφιάλτες
Δ, Κινητικές διαταραχές του ύπνου Σύνδρομο ανήσυχων άκρων Περιοδικές κινήσεις των κάτω άκρων Κράμπες που σχετίζονται με τον ύπνο Τριγμός οδόντων στον ύπνο Ρυθμική διαταραχή του ύπνου Καλοήθης μυόκλονος του νηπίου Ιδιονωτιαίος υπναγωγικός μυόκλονος Κινητική διαταραχή του ύπνου οφειλόμενη σε παθολογική κατάσταση Κινητική διαταραχή του ύπνου οφειλόμενη σε οφειλόμενη σε φάρμακα ή ουσίες Κινητική διαταραχή του ύπνου αδιευκρίνιστης αιτιολογίας Ιδιοπαθή συμπτώματα και φυσιολογικές παραλλαγές Υπερβολικός τμηματικός μυόκλονος Υπναγωγικός τρόμος άκρων Υπναγωγικός μυόκλονος
ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΚΕΝΤΡΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΥΠΝΟΥ
Οι διαγνωστικές και θεραπευτικές εξετάσεις που διενεργούνται στο ΕκεΔΥ, πραγματοποιούνται κατόπιν εκτίμησης του ασθενούς από το προσωπικό του και διακρίνονται σε:
1. Καταγραφή τύπου Ι : Ονομάζεται πολυσωματοκαταγραφική μελέτη ύπνου -εφεξής πολυπνογραφία και εκτελείται υπό επιτήρηση. Είναι η διαγνωστική τεχνική ταυτόχρονης καταγραφής νευροφυσιολογικών, καρδιοαναπνευστικών και άλλων βιολογικών σημάτων καθ’όλη τη διάρκεια του ύπνου με σκοπό τη διάγνωση των διαφόρων διαταραχών του ύπνου και τη θεραπευτική εφαρμογή των κατάλληλων αναπνευστικών συσκευών. Κατά την πολυπνογραφία πρέπει να καταγράφονται : Ηλεκτροεγκεφαλογράφημα, Ηλεκτροφθαλμογράφημα, Ηλεκτρομυογράφημα υπογενειδίου και προσθίου κνημιαίου Ηλεκτροκαρδιογράφημα μιας απαγωγής (τροποποιημένη απαγωγή τύπου ΙΙ) Ροή αέρα, με μεταβολή πίεσης ή μεταβολή θερμοκρασίας στη μύτη και το στόμα Αναπνευστικές κινήσεις (κίνηση θωρακικού και κοιλιακού τοιχώματος), Κορεσμός αιμοσφαιρίνης, Ροχαλητό Θέση σώματος Πρόσθετες κατά περίπτωση καταγραφές (πχ βιντεοσκόπηση ή άλλα σήματα)
2. Καταγραφή τύπου ΙΙ: η μη επιτηρούμενη πολυπνογραφία, που διενεργείται σε ειδικές περιπτώσεις ασθενών (πχ., με αδυναμία πρόσβασης στο χώρο του ΕΚεΔΥ)
3. Καταγραφή τύπου ΙΙΙ : στο εξης ονομάζεται πολυγραφία. Αφορά στην καταγραφή 47 παραμέτρων που περιλαμβάνουν την αναπνευστική προσπάθεια, ροή αέρα, κορεσμό αιμοσφαιρίνης, ΗΚΓ ή καρδιακό ρυθμό.
4. Καταγραφή τύπου IV:περιορισμένη καταγραφή, που περιλαμβάνει 2 τουλάχιστον αναπνευστικές παραμέτρους (κορεσμό αιμοσφαιρίνης και αναπνευστική προσπάθεια ή ροή αέρα).
5. Αλλες καταγραφές : α) Οξυμετρία: είναι συνεχής καταγραφή του κορεσμού αιμοσφαιρίνης β) Καπνομετρία: μέτρηση CO2 στην εκπνοή ή διαδερμικά. Οι εξετάσεις αυτές δεν χρησιμοπούνται διαγνωστικά για Σύνδρομο Απνοιών-Υποπνοιών στον Ύπνο (ΣΑΥΥ). Μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παρακολούθηση και την αποτίμηση του αποτελέσματος της εφαρμοζόμενης θεραπείας στους ασθενείς, μετά από ένα εύλογο χρονικό διάστημα.
6. Ειδικές εξετάσεις για την διαπίστωση/εκτίμηση παθολογικής ημερήσιας υπνηλίας: α. Πολλαπλή Δοκιμασία Λανθάνοντος Χρόνου Έλευσης Ύπνου (Multiple Sleep Latency TestMSLT). Ημερήσια εξέταση, σε συνέχεια της νυχτερινής πολυπνογραφίας, που συνίσταται σε 4-5 επαναλαμβανόμενες 20λεπτες περιόδους καταγραφής ΗΕΓ. β. Πολλαπλή Δοκιμασία Διατήρησης Εγρήγορσης (Multiple Wakefulness Test-MWT). Ημερήσια εξέταση, σε συνέχεια της νυχτερινής πολυπνογραφίας, συνίσταται σε 3-4 επαναλαμβανόμενες ανά 2 ώρες, 40λεπτες περιόδους καταγραφής ΗΕΓ. Για τις εξετάσεις αυτές, απαιτείται καταγραφή νευροφυσιολογικών σημάτων όπως στην πολυπνογραφία
7. Καταγραφή θεραπευτικής εφαρμογής θετικής πίεσης αεραγωγών: Ρύθμιση θεραπευτικής πίεσης (τιτλοποίηση) συσκευών θετικής πίεσης, με ταυτόχρονη πολυπνογραφία ή κατ΄ επιλογήν πολυγραφία. Οι συσκευές θετικής πίεσης που μπορεί να χρησιμοποιηθούν είναι: συνεχούς θετικής πίεσης (continuous positive airway pressure-CPAP), αυτορυθμιζόμενης πίεσης, (auto titrating positive airway pressure- APAP), διφασικής θετικής
3 πίεσης (bilevel positive airway pressure-BPAP) και αναπνευστήρες πίεσης-όγκου, συμπεριλαμβανομένου και του σερβοαναπνευστήρα (adaptive servoventilator–ASV)
8. Καταγραφή με διαγνωστικό και θεραπευτικό σκέλος στη διάρκεια μιας εξέτασης (splitnight), εφόσον συντρέχουν οι κλινικές και διαγνωστικές προϋποθέσεις.
9. Κινησιογραφία ή ακτιγραφία: Εξέταση εκτίμησης αϋπνίας και λοιπών διαταραχών ύπνου/εγρήγορσης. Είναι ειδική πολυήμερη καταγραφή με ειδική συσκευή ελέγχου δραστηριότητας του εξεταζόμενου ως προς την περίοδο ύπνου /εγρήγορσης.
Επισημάνσεις: – Η ερμηνεία όλων των τύπων των καταγραφών, γίνεται από ιατρό ειδικευμένο στην ιατρική ύπνου. – Οι καταγραφές τύπου ΙΙΙ & IV χρησιμοποιούνται διαγνωστικά μόνο σε ασθενείς με υψηλή κλινική υποψία, χωρίς συνοδές παθήσεις, που από μόνες τους μπορεί να προκαλέσουν διαταραχές αναπνοής στον ύπνο (π.χ. ΧΑΠ, καρδιακή ανεπάρκεια, σύνδρομο υποαερισμού κτλ) και χωρίς κλινική υποψία άλλων διαταραχών ύπνου. Μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για την παρακολούθηση και την αποτίμηση του αποτελέσματος της εφαρμοζόμενης θεραπείας στους ασθενείς, μετά από ένα εύλογο χρονικό διάστημα.
Με την ευθύνη και εποπτεία του ΕΚεΔΥ μπορεί να χρησιμοποιηθούν κατ’ οίκον οι εξετάσεις των τύπων ΙΙΙ & IV και η οξυμετρία ή η καπνογραφία, με καθορισμένο πρωτόκολλο ανάλογα με την περίπτωση. Εκτός ευθύνης ΕκεΔΥ, μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο από πνευμονολόγο με ειδίκευση στην ιατρική ύπνου με τήρηση των προϋποθέσεων. Σε αυτή την περίπτωση η σύνδεση του ιατρού με ΕκεΔΥ είναι επιθυμητή. –
Οι ανωτέρω εξετάσεις (7) & (8) διενεργούνται μόνον στο ΕΚεΔΥ. (Αναλυτικά οι θεραπευτικές μέθοδοι αναφέρονται παραπάνω.
Κινησιογραφία ή Ακτιγραφία : Πραγματοποιείται με ευθύνη και επίβλεψη του ΕΚεΔΥ ή εκτός ΕΚεΔΥ από νευρολόγο ή ψυχίατρο με ειδίκευση στην ιατρική του ύπνου.
Παραπεμπτικό των εξετάσεων ύπνου
Όλες οι εξετάσεις που αναφέρονται για οποιαδήποτε διαταραχή του ύπνου μπορούν να συνταγογραφούνται με αιτιολόγηση, στην αντίστοιχη κατηγορία της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, από ιατρούς ειδικευμένους στην ιατρική ύπνου. Οι παραπάνω εξετάσεις, ανάλογα με το είδος της διαταραχής για την οποία παραπέμπεται ο ασθενής, μπορούν να συνταγογραφούνται από πνευμονολόγους, νευρολόγους, ψυχιάτρους ή και από ιατρούς ειδικοτήτων που οι ασθενείς τους αντιμετωπίζουν προβλήματα σχετιζόμενα με τον ύπνο (παθολόγους, καρδιολόγους, ιατρούς εργασίας, γενικούς ιατρούς, ΩΡΛ, γναθοχειρουργούς, χειρουργούς κλπ) ή/ και οδοντιάτρους και ορθοδοντικούς.